آثار بشارت و انذار

آثار تربیتی بشارت و انذار

·       اثر انذار(ترساندن) بدون بشارت(ایجاد انگیزه)

      از آثار انذار و ترساندن بدون بشارت و ایجاد انگیزه، ناامیدی و افسردگی، اضطراب، ایجاد گستاخی و مهارت در جرم، زورگویی، دروغگویی، احساس ضعف، از دست دادن اعتماد به نفس و... است. بی انگیزگی باعث می شود که سرعت عمل رو به کاهش گذارد و کم کم یا متوقف شود و یا این که اگر حرکتی وجود داشته باشد، هدف خاصی را دنبال نمی کند لذا این حرکت یک حرکت ضعیف می شود که با کوچکترین مانعی متوقف می شود.

      این بی انگیزگی اگر در امور آموزشی باشد باعث می شود که انسان اگر تلاشی انجام دهد تنها نسبت به آن امری که از آن انذار شده است تلاش کند. مثلا اگر از نتیجه امتحان او را بیم دهند تنها به نتیجه امتحان فکر می کند. و سعی او از اصل یاد گرفتن کم کم منصرف می شود. در نتیجه اصل آموزش به شدت ضربه خواهد خورد. بلکه به صورت بسیار ضعیفی پیگیری میشود.

      اگر برای تربیت فرزندان در محیط خانواده تنها و تنها از همین عنصر استفاده شود، کم کم باعث می شود تا صمیمیت از خانواده رخت بربندد. خانواده به یک مجموعه ضعیف و بی ارتباط با هم تبدیل شود. توقع افراد نسبت به یکدیگر افزونتر شود.

·       اثرات بشارت (امیدوار کردن )بدون انذار(ترساندن)

      بشارت هم اگر بدون انذار استفاده شود می تواند باعث، غرور بی جا، خودبزرگ بینی، شرطی شدن، بی اراده شدن، سلب اختیار، وابستگی و ... شود. همین طور که ترساندن بدون امید دادن کم کم موجب می شود انسان از حرکت بایستد، امید دادن هم اگر بدون انذار و ترساندن صورت گیرد کم کم باعث می شود که انسان حرکت نکند. این بی حرکتی ممکن است به خاطر غرور به وجود آید، یا ساده انگاری مشکلات در حالی که حقیقت چیز دیگری است و ... .

      وقتی کسی برای انجام کاری امید داده می شود به طوری که این امید او از حقیقت ماجرا فراتر رفته و طوری می شود که مشکلات و موانع کوچکتر از حد واقعی به نظرش آیند، زمانی که به مشکلات برخورد می کند، و می بیند که آن طور نبود که فکر می کرد، کم کم همان انگیزه را از دست می دهد. بعد از آن هم دیگر امیدوار کردن او کاری دشوارتر خواهد بود.

·       اثرات حاصل از چگونگی بشارت و انذار

      بشارت و انذار دو عنصر هستند برای تربیت که مربی می بایست در زمان مناسب از آنها بهره بگیرد. و مربی باید بداند در هر موقعیت از کدام یک از دو عنصر باید استفاده ببرد. چرا که استفاده از این دو عنصر در دو موقعیت مختلف ممکن است باهم فرق کند. مربی هم باید بداند در چه موقعیتی قرار گرفته است، اولا و دوما باید بداند که از کدام عنصر در این موقعیت باید بهره ببرد. و در نهایت باید بداند در این موقعیت از این عنصر مناسب چگونه برای تربیت استفاده نماید.

1-            تنبیه مضاعف

      زمانی که قصد ایجاد ترس در کودک را داریم اگر برای یک کار ناشایست دو بار از تنبیه استفاده شود، باید منتظر عوارض سوئی باشیم. چرا که کودک مقداری از تنبیه را نتیجه عمل خود نمی داند. لذا ممکن است اصلا نتیجه مطلوب یعنی تنبه و ایجاد ترس ایجاد نشود، و یا اگر ایجاد شود به طور مناسب این مطلوب محقق نشود،‌و باعث این مطلب میشود که به علاوه ی آن امری که مقصود ماست اموری دیگر هم به وجود آید که مقصود ما نیستند.

2-           عمل به وعده ها

      وقتی برای تربیت فردی امید و اشتیاقی ایجاد میکنیم و به طور مثال به او وعده ای میدهیم، باید به وعده عمل شود. اگر به وعده ها عمل نشود برای دفعات بعد کمتر به وعده های ما اعتماد می کند و از طرفی فکر می کند که هدف سوء استفاده از او بوده است و یاد می گیرد که از این پس برای رسیدن به مقاصد خود از هر وسیله ای استفاده کندو اگر لازم شد دروغ هم بگوید. به عکس این قضیه عمل کردن به وعده ها علاوه بر این که موجب محقق شدن منظور مربی می گردد باعث می شود در فرد صدق و راستی هم ریشه کند.

3-          تنبیه بدنی

      یکی از انذار های مادی انذار از تنبیه بدنی است. به سبب اهمیت فراوان و تاثیرات زیاد آن در تربیت از یک سو و استفاده زیاد مربیان برای تربیت از یک سوی دیگر این قسمت را به طور جداگانه ای بحث می کنیم.

       برخى والدین تنها راه تربیت فرزندانشان را تنبیه بدنى مى دانند؛ اما باید در نظر داشت که به جاى تنبیه و اعمال خشونت فیزیکى راه هاى بهترى هم مى توان پیدا کرد. تنبیه بدنى عوارض متعددى در رفتار و روحیه کودک دارد. کارشناسان معتقدند کودکانى که تنبیه بدنى مى شوند بیشتر از سایر کودکان مضطرب و پرخاشگر هستند. آنان مى گویند براى تربیت کودکان نباید از تنبیه بدنى استفاده کرد زیرا موجب اختلالات رفتارى کودکان مى شود. کارشناسان اثرات تنبیه بدنى را بسیار تأثیرگذار در روح و شخصیت کودک مى دانند. والدین باید در نظر داشته باشند در حالى که بسیار خشمگین هستند نباید کودک را تنبیه کنند. زیرا در هنگام عصبانیت قدرت تصمیم گیرى مناسبى ندارند. تنبیه بدنى کم اثرترین و بدترین نوع تنبیه است. تنبیه بدنى مسئولیت را از دوش کودک برمى دارد.

      همشهری آنلاین در این رابطه چنین می نویسد:«همچنین روانشناسان معتقدندکه تنبیه بدنی, کودکان را مستعد ابتلا به‌بیماریهای روحی و روانی می‌کند در این زمینه دکتر فریبا عربگل روانپزشک کودک، چنین می گوید: تنبیه بدنی پرخاشگری در پسران و استرس و اضطراب را در دختران افزایش می‌دهد. بیشتر والدین تنها روش اصلا‌ح رفتارهای نامناسب فرزندان را تنبیه بدنی ذکر می کنند دکتر عربگل با بیان اینکه تنبیه فقط کتک زدن ، تحقیر و توهین کردن نیست , معتقد است: برای از بین بردن رفتارهای منفی و جایگزین کردن رفتارهای اجتماعی, تنبیه بدنی تنها راه نیست، کتک زدن کودک در واقع تخلیه خشم و عصبانیت والدین است, نه آموزش رفتارهای مناسب به کودک.

      "تنبیه بدنی یکی از انواع تنبیه است که در تغییر رفتار کودک اثر کمتری دارد. زیرا کودک به ندرت کتک خوردن را با عملی که به خاطر آن تنبیه شده است مرتبط می کند، زیرا خشم والدین عامل چشمگیرترو قابل طرحی برای تنبیه است تا خود عمل. کودک اغلب شلاق را با درد تداعی می کند تا عمل خطا را با درد"».

4-          ترساندن از قهر کردن

      یکی از انذار های معنوی برای تربیت فرزند این است که کودک را تهدید کنیم به این که با او قهر می کنیم. قهر باعث می شود که اولا علاقه ی کودک به انسان زیادتر گردد، چرا که انسان نسبت به آن چه که از آن محروم می شود حریص می شود. دوم درک کند این را که همین حضور در کنار پدر و مادر و اهمیت دادن آن ها به او یک خیری است که باید به آن توجه نماید. هر بار که پدر و مادر به سبب موضوعی با فرزند خود قهر می کنند انذاری برای اوست برای این که بار دیگر موجب این قهر نشود. البته باید توجه داشت که قهر با کودک توسط پدر و مادر فرزند را از یکسری نیازهای طبیعی محروم می کند، لذا نباید زیاد طولانی شود. در این روش تنها به همین حد که کودک ترسی در دلش به وجود آید باید اکتفا کرد.

5-           اظهار محبت

      یکی از روش های بشارت این است که از دوست داشتن کاری خبر دهیم. محبت کردن بعد از انجام عملی که فرزند انجام داده نشان دهنده این مطلب است که پدر و مادر آن عمل را دوست دارند.

      اما خود اظهار محبت نسبت به فرزند بدون توجه به عامل خارجی، موجب اعتماد به نفس او می گردد و او را تا حدودی از محبت غیر بی نیاز می کند. باعث گرم شدن محیط خانواده می شود و شوق و انگیزه ای برای انجام اعمال آینده خواهد شد.

      این اظهار محبت ها اگر از اندازه مورد نیاز گذشت عوارضی به دنبال خواهد داشت. از جمله غرور کاذب،‌ بی ارزش شدن محبت های خانواده در نظر کودک بلکه رنگ دروغ گرفتن محبت ها در نظر او، احساس نیاز به دیگران خواهد شد.

6-           خورد کردن شخصیت

      مربی باید از خورد کردن شخصیت فرد به شدت پرهیز نماید، چرا که اگر هدف تربیت است،‌ با این عمل حتی اگر به مقصود هم برسیم یعنی حتی اگر کار اشتباه خود را بفهمد و از آن ناراحت شود و قصد کند که دیگر این کار را تکرار نکند، تا شخصیت او تکمیل شود،‌خود مربی ضربه ی شدیدی به شخصیت او وارد کرده است. مقایسه ی فرد با دیگران به صورت متوالی و خرد کردن او نزد اغیار نیز از این قبیل است. این طور تربیت شاید ایجاد ترس در انسان کند ولی موجب می شود امید از او کوتاه شود. زمانی که به کودکی گفته شود :«تو آدم نخواهی شد..» ، «تو ذاتا اصلاح نخواهی شد؟» ، «تو فرزند من نیسیتی و ...» اورا به این مطلب متوجه می کند که توانایی اصلاح شخصیت خود را ندارد، و اگر واقعا این الفاظ درست است نیازی به بیان آن ها نیست. آیا این الفاظ را می گوییم تا کودکی که ذاتا اصلاح نخواهد شد اصلاح شود؟

7-          بشارت و انذار مصنوعی

      بشارت و انذار باید به صورتی مصنوعی باشد. یعنی کودک بفهمد برای این که او را تربیت کنند او را می ترسانند یا به او امید می دهند. بلکه کودک باید در این بشارت ها و انذارها خیرخواهی ببیند. و مربیان را خیرخواه خود بداند.

      برای مثال پدر و مادر نباید برای کار خوب بچه ها رفتاری غیر طبیعی از خود نشان بدهند که به او بگویند از آن کاری که انجام داد راضی هستند. نباید کودک فکر کند این محبت به او دروغین است.

      اگر بشارت ها و انذارها وجهه ای مصنوعی به خود بگیرد،‌ دیگر تاثیر مناسب را برای تربیت کودک نخواهد گذاشت. بلکه گاهی از اوقات نتیجه آن نتیجه ای معکوس خواهد بود.

      از طرفی این کودک بعدها در اجتماع همین نتیجه را از اعمالش انتظار دارد، مثلا کودکی که در خانواده این طور با او برخورد شده است، زمانی که وارد محیط اجتماعی مدرسه هم می شود از دیگران هم انتظار دارد که همان عکس العمل را در قبال اعمال او انجام دهند.